آموزش ایمنی به کودکان یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های والدین و مربیان است. یکی از خطراتی که همیشه تهدیدی برای امنیت کودک به‌شمار می‌رود ارتباط با افراد غریبه است. از آنجا که خردسالان به‌راحتی ممکن است جذب افراد جدید شوند و قادر به تشخیص خطرات نباشند، ضروری است که آموزش‌های لازم را برای مواجهه با چنین موقعیت‌هایی دریافت کنند.
یکی از موثرترین روش‌های آموزش به کودکان، استفاده از بازی‌ها و فعالیت‌های سرگرم‌کننده است. بازی‌ها به کودکان این امکان را می‌دهند که بدون احساس ترس یا اضطراب، مهارت‌های ایمنی را بیاموزند و در موقعیت‌های واقعی، بتوانند تصمیمات صحیحی بگیرند. در این مقاله، به معرفی ۳ بازی سرگرم‌کننده و آموزشی خواهیم پرداخت که به کودکان ۳ تا ۶ ساله کمک می‌کنند نحوه ارتباط ایمن با غریبه ها را یاد بگیرند و از خود در برابر تهدیدات احتمالی محافظت کنند. این بازی‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که علاوه‌بر آموزش، برای کودک هیجان و سرگرمی به ارمغان بیاورند، پس تا پایان مطلب با ما همراه باشید.
۱- «هدیه مشکوک»، بازی برای تقویت مهارت «نه» گفتن به غریبه ها
در این بازی آموزشی ارتباط با غریبه ها، کودک باید نشان دهد چطور می‌تواند در برابر پیشنهادهای مشکوک از غریبه ها مقاومت کند. قبل از بازی والد (یا مربی) تمام قوانین بازی را به کودک شرح می‌دهد و بازی این‌گونه آغاز می‌شود: والد نقش غریبه‌ای را بازی می‌کند که با یک هدیه در دست (مثلاً شکلات یا یک بسته کوچک) به کودک نزدیک می‌شود. کودک در حال بازی است (مثلاً در گوشه اتاق یا در حیاط خانه) و والد به آرامی به سمت او رفته و با لحنی مهربان و دوستانه می‌گوید: «سلام! من یک هدیه برای تو دارم، دوست داری یکی از این شکلات‌ها را برداری؟ خیلی خوشمزه است!». در این بخش از بازی کودک باید بگوید: «نه متشکرم! من از غریبه ها چیزی نمی‌گیرم.» و فرار کند. بعد از هر بار فرار، از کودک بپرسید: «چه کاری باید بعد از این انجام دهی؟» و کودک باید بگوید: «به یک بزرگ‌تر یا کسی که اعتماد دارم بگویم». اما ممکن است کودک وسوسه شود و بخواهد هدیه را از والد قبول کند و به این ترتیب یک فرصت آموزشی ویژه ایجاد می‌شود. در این مرحله توصیه می‌شود والد به‌آرامی و با مهربانی، این سناریو را مدیریت کنید تا کودک بفهمد چرا باید از قبول هدیه خودداری کند. مثلا بگوید: «تو اون آدم رو میشناسی؟»، «به‌نظرت میشه با خیال راحت از غریبه ها هدیه قبول کرد؟»، اگر کودک هنوز تصمیم به قبول هدیه داشته باشد، توصیه می‌شود والد در ادامه بازی کودک را از عواقب این کار آگاه کند مثلا بگوید: «به‌نظرت برای چی می‌خواد بت هدیه بده؟ ممکنه بخواد تو رو فریب بده؟» در این صورت، بازی را چندین بار تکرار کنید و در هر بار کودک را تشویق کنید که تصمیمات امن‌تری بگیرد.
بازی آموزشی «هدیه مشکوک» علاوه بر آموزش ایمنی به خردسالان، به تقویت قدرت تصمیم‌گیری آنها و توانایی گفتن «نه» به‌طور محکم و قاطع کمک می‌کند. چرا که کودک یاد می‌گیرد در موقعیت‌های مختلف با دقت و آگاهی تصمیم بگیرند و در تعامل با دیگران از حریم شخصی خود دفاع کند. این بازی برای آموزش ارتباط با غریبه ها به کودک کمک می‌کند تا با تفکر منطقی، دلایل نپذیرفتن هدیه از یک غریبه را تحلیل کند و با تفکر منطقی، مهارت حل مسئله آشنا شود.
لازم به ذکر است که بررسی احساسات کودک پس از بازی ضروری است زیرا ممکن است بازی باعث ایجاد اضطراب یا ترس در کودک شده باشد. در واقع، توصیه می‌شود یک بزرگسال حواسش به واکنش‌ها و رفتارهای کودک باشد تا اطمینان حاصل کند که کودک به‌درستی مفاهیم امنیتی را درک کرده است و دچار ترس یا اضطراب نمی‌شود.
۲- «عبور از دروازه‌ها»، تمرین مقاومت در برابر درخواست غریبه ها
در این بازی بچگانه برای ارتباط با غریبه ها برای آموزش نحوه برخورد با آنها به خردسالان والد (یا مربی) چند «دروازه» در محیط بازی (خانه یا حیاط) ایجاد می‌کند. این دروازه‌ها ممکن است شامل موانع فیزیکی ساده مانند یک نوار یا تکه پارچه باشند که کودک باید از آن عبور کند و نمایانگر موقعیت‌هایی هستند که کودک بدون اینکه فریب غریبه ها را بخورد باید از آنها عبور کند. هرچه تعداد بزرگ‌ترهایی که نقش غریبه را در این بازی ایفا می‌کنند بیشتر باشد، بازی برای کودک جذاب‌تر و چالش‌برانگیزتر می‌شود. کودک شروع به عبور از دروازه‌ها می‌کند. پیش از عبور از هر دروازه، غریبه پیشنهادی وسوسه‌انگیز به کودک ارائه می‌دهد تا او را از مسیر خود (حرکت به سمت دروازه) خارج کرده و به سمت خود بکشاند. غریبه می‌تواند چنین پیشنهاداتی به کودک ارائه دهد: « سلام! می‌خواهی با من به یک جای جالب برویم؟»، «مامانت گفته تو رو ببرم پیشش»، «بیا با هم بریم پارک»، «آخ آخ پام گرفته میای کمک کنی؟» و ... . کودک باید در برابر این پیشنهادات مقاومت کند و از مسیر خود منحرف نشود تا از دروازه‌ها عبور کند. در پایان بازی هرچه تعداد دروازه‌هایی که کودک از آنها عبور کرده بیشتر باشد امتیاز بیشتری به او تعلق می‌گیرد.
این بازی علاوه‌بر آموزش نحوه برخورد با غریبه ها به خردسالان، به آنها اعتماد به‌نفس برخورد قاطع با غریبه ها را می‌دهد. همچنین کودک در این بازی یاد می‌گیرد که با سرعت و دقت مسیر درست را انتخاب کند و این امر مهارت تصمیم‌گیری او را تقویت می‌کند.
لازم به ذکر است که بازی باید تحت نظارت یک بزرگ‌تر انجام شود تا کودک هیچ‌گونه استرس یا ترسی در طول بازی نداشته باشد. در بازی، باید همیشه از زبان آرام و حمایتی استفاده کنید تا کودک احساس کند که در موقعیت واقعی نیز قادر به پاسخگویی است.
۳- «دوستات رو پیدا کن»، تمرین تشخیص تفاوت بین غریبه و آشنا
در این بازی بازی بچگانه برای ارتباط با غریبه ها چند فرد بالغ از اعضای خانواده یا دوستان نقش دوست را برعهده می‌گیرند و یک نفر نقش غریبه را. نکته بسیار مهم در این بازی این است که شخصیت آشنا یا محبوب کودک (مثلا مادربزرگ، پدربزرگ و …) نقش غریبه را بازی کند تا کودک همواره بداند این فقط یک بازی است و از ایجاد ترس و تروما در او پیشگیری شود. همچنین می‌توان از کسی که به ایفای نقش غریبه می‌پردازد درخواست کرد تا در حین بازی برای کودک اداهای بامزه در بیاورد یا حرف‌های خنده‌دار هم بزند. افرادی‌که نقش دوست را ایفا می‌کنند در نقاط امن و مختلف می‌ایستند و غریبه به کودک نزدیک می‌شود. او سعی می‌کند با جملاتی وسوسه‌انگیز کودک را با خود ببرد و کودک باید قاطعانه و در صورت لزوم با فریاد، «نه» بگوید و به‌سمت دوستان فرار کند. جملات وسوسه‌انگیز غریبه ممکن است این‌گونه باشند: «من یه بازی خیلی خوب بلدم می‌خوای بت یاد بدم؟» یا «می‌خوای باهم بازی کنیم؟» و ... . بازی زمانی تمام می‌شود که کودک موفق شود بدون نزدیک شدن به غریبه، به فرد مورد اعتماد برسد. توصیه می‌شود پس از پایان بازی از کودک بپرسید که دلیل انتخابش چه بوده است. بازی «دوستات رو پیدا کن» علاوه براینکه نحوه برخورد با غریبه ها را به کودک آموزش می‌دهد، به آنها کمک می‌کند فرق بین افراد آشنا و غریبه را بدانند، یاد بگیرند که تنها می‌توان به افراد آشنا اعتماد کرد و در صورت نیاز، همیشه باید به فرد بالغ یا کسی که به او اعتماد دارد، اطلاع دهد و از آنها کمک بگیرد.
توصیه می‌شود قبل از بازی به کودک توضیح دهید که در این بازی هدف، یادگیری است و هیچ خطر واقعی وجود ندارد تا احساس امنیت کند. همچنین، استفاده از لحنی آرام، مهربان و حمایتی در این بازی امری ضروری است هیچ‌گاه نباید از زبان تهدیدآمیز یا اضطراب‌آور استفاده کنید. اگر کودک احساس ترس یا اضطراب کرد، باید بازی بلافاصله متوقف شود.
این بازی‌ها بچگانه برای ارتباط با غریبه ها به کودکان کمک می‌کنند تا با اعتماد به‌نفس و قاطعیت در شرایط واقعی بتوانند از خود دفاع کنند، از افراد غریبه خارج از نظارت والدین‌شان، دوری کنند و در مواقع اضطراری از بزرگ‌ترهای مورد اعتماد کمک بخواهند. در واقع، هدف این بازی‌ها نه‌تنها آموزش نحوه برخورد با غریبه ها است، بلکه تقویت قدرت تصمیم‌گیری، افزایش اعتماد به‌نفس و ایجاد فضایی امن برای رشد و پرورش مهارت‌های اجتماعی کودک است. نحوه برخورد فرزند شما با غریبه ها چگونه است؟ لطفا نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
دیدگاه‌ها
۰ مورد
دیدگاه خود را درمیان بگذارید